ལོ་ངོ་བཅུ་གྲངས་གོང་། ཕྲན་གྱིས་བོད་ཀྱི་ལོ་གསར་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ། “ཕ་ཡུལ་ཤེས་བྱའི་བང་མཛོད་”ནང་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་སྤེལ་བ་ཡིན། རྩོམ་ཡིག་དེ་ཕྱིས་སུ་“བོད་ཀྱི་དུས་ཆེན་”ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་ནང་བཀོད་ཡོད། རྩོམ་ཡིག་དེའི་ནང་། “ལོ་གསར་”ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་དང་། “ལོ་ཏོག་”ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་བར་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཚུལ་བྲིས་ཡོད།
༡༽ ལོ།
སྔོན་མ་གངས་སྐྱིད་དུ། བོད་ཀྱི་གཞུང་ཞབས་རྙིང་གྲས་བཀའ་ཟུར་ཞེ་བོ་བློ་བཟང་དར་རྒྱས་ལགས་ཀྱིས། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སློབ་གྲྭའི་འགོ་འཛིན་དང་དགེ་རྒན་ཚོར་སྔར་སྲོལ་ཡིག་སྲོལ་རྣམ་གཞག་ངོ་སྤྲོད་གནང་སྐབས། ༸གོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོའི་བཀའ་རྩའི་ནང་གི་“གཉིས་ལོ་དྲང་བཞག་”ཅེས་པའི་ཚིག་དེ་དྲངས་ཏེ་འགྲེལ་བཤད་གནང་། ཁོང་གིས་“གཉིས་ལོ་དྲང་བཞག”གི་“གཉིས”ནི། ཕྱོགས་ཁག་གཉིས་ཀྱི་“གཉིས་”ལ་གོ་དགོས་པ་དང་། “ལོ་”ནི་ཚོང་ཟོག་ལྟ་བུ་ཡིན་ན། ཚོང་ཟོག་དང་དེའི་རིན་དོད་གཉིས་ཀྱི་རིན་ཐང་མཚུངས་པའམ་མཉམ་པར་གོ་དགོས། དཔེར་ན་རྟ་ཞིག་བཙོངས་པར་ཆ་བཞག་ན། དེའི་རིན་དོད་དུ་“བོང་བུ་”གཅིག་སྤྲད་ན། བོང་བུ་གཅིག་གིས་རྟ་གཅིག་ལ་“ལོ་”གི་མ་རེད། བོང་བུ་གསུམ་གྱིས་རྟ་གཅིག་ལ་“ལོ་”གི་རེད། “གཉིས་ལོ་”ཞེས་པ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་ལོ་པ་སྟེ། ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་འཚམས་པར་གོ་དགོས་ཞེས་གསུངས། “ལོ་”ལ་ཁོང་གིས་གསུངས་པའི་གོ་དོན་དེ་ལས་གཞན་པའི་གོ་བ་གཞན་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པ་ནི། བཟའ་ལོ་བ་དང་། བཟའ་མི་ལོ་བ་ཞེས་པའི་སྐབས་ཀྱི་“ལོ་”དེ་རེད། དེ་ནི་ཚིག་གཞན་གྱིས་བཤད་ན། “བཟའ་རུང་བ་”དང་“བཟའ་མི་རུང་བ་”ཞེས་པའི་དོན་དང་གོ་དོན་གཅིག་པ་རེད།
༢༽ ལོ་ཏོག
གོང་གསལ་འགྲེལ་བཤད་ལས་མཐོང་ཐུབ་པ་ལྟར་“ལོ”ནི་དངོས་པོ་གཉིས་ཀྱི་རིན་ཐང་ངམ་གནས་བབས་མཉམ་པའམ་མཚུངས་པར་སྟོན་པའི་བྱ་ཚིག་གཅིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། རུང་བ་དང་མི་རུང་བ་སྟོན་པའི་ཚིག་ཅིག་ཀྱང་ཡིན་པ་གསལ་པོ་རེད། དེ་འདྲའི་བྱ་ཚིག་ལས། “ལོ་ཏོག་”ཅེས་པའི་ཚིག་དེ་བྱུང་བར་ཚོད་དཔག་བྱས་ཆོག་པ་ཞིག་རེད། དེ་ཡང་ལོ་རེར་བཟའ་ལོ་པ་དང་བཟའ་མི་ལོ་བའི་སྐྱེ་དངོས་མང་པོ་ཞིག་གི་ནང་ནས་བཟའ་ལོ་བ་དང་། དེའི་ནང་ནས་ཀྱང་རྩེ་ཕུད་དམ་ཏོག་ལྟ་བུ་ནི་འབྲུ་རིགས་ཡིན་པས། ལོ་ཏོག་ཅེས་བཏགས་པར་སྲིད་ལ། ཞིང་པ་ཚོས་དབྱར་དགུན་སྟོན་དཔྱིད་བཞིར་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་པའི་ངལ་རྩོལ་ལ་ལོ་བའམ་འཚམས་པའི་འབྲས་བུ་རྩ་བ་དང་། སྡོང་པོ། ཡལ་ག་སོགས་མང་པོ་ཐོན་པའི་ནང་གི་རྩེ་ཕུད་དམ་ཏོག་ལྟ་བུ་ནི། གྲོ་དང་ནས། སྲན་མ་སོགས་འབྲུའི་རིགས་རྣམས་ཡིན་པས། དེ་ཚོར་ལོ་ཏོག་ཅེས་བཏགས་པ་སྲིད་དོ།།
༣༽ ལོ་གསར།
རྒྱ་གར་རྒྱ་ནག་སོགས་ས་བབས་དམའ་ཞིང་། ཚ་དྲོད་ཆེ་ས་དང་མི་འདྲ་བར། བོད་ཀྱི་ཡུལ་སྤྱིའི་ས་བབས་མཐོ་ཞིང་། གནམ་གཤིས་གྲང་བས། དབྱར་དགུན་སྟོན་དཔྱིད་བཞིའི་ཡུན་གཅིག་ལ། ལོ་ཏོག་ཐེངས་གཅིག་ལས་འདེབས་མི་ཐུབ་ཅིང་། དེ་འདྲའི་ལོ་ཏོག་འདེབས་པ་དང་བསྡུ་བའི་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གཅིག་ལ་་“ལོ་གཅིག་”ཅེས་འབོད། ད་ལོའི་ལོ་ཏོག་རྣམས་བརྔ་བསྡུ་ཟིན་ནས་ལོ་ཏོག་གསར་པ་འདེབས་ལས་ཀྱི་འགོ་འཛུགས་དུས། ལོ་ཏོག་གི་ཕུད་གྲོ་སོ་ཕྱེ་མར་དང་ཆང་སོགས་གྲ་སྒྲིག་གིས། དཀོན་མཆོག་མཆོད་ཅིང་ཡུལ་སྡེ་ཧྲིལ་པོ་དགའ་སྟོན་ལ་རོལ་བའི་བྱེད་སྒོ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱེད་པ་དེ་ལ“ལོ་གསར་”ཟེར་ཞིང་། དེ་ནི་“ལོ་ཏོག་”གསར་དུ་འདེབས་པའམ། ལོ་ཏོག་འདེབས་པའི་དུས་ཚིགས་གསར་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་“ལོ་གསར་”ཞེས་བཏགས་པར་སྙམ། དེའི་དན་རྟགས་ཤིག་ནི། དབུས་གཙང་ཁུལ་དུ་སྤྱིར་བཏང་ལོ་གསར་ཚེས་གསུམ་ཉིན། ན་ཚོད་ལོངས་པའི་རྟ་བོང་ལ་སྒ་གསར་དུ་རྒྱག་པ་དང་། མཛད་སྒོ་གཟབ་རྒྱས་དང་བཅས་ཞིང་གི་རོལ་གསུམ་ཙམ་རྨོས་ཏེ། མིང་བཀྲ་བཟང་བའི་བྱིས་པ་ཞིག་གིས་རོལ་ནང་སོན་གཏོར་སྲོལ་ད་ལྟའང་མ་ཉམས་པར་ཡོད་པ་དེ་རེད།། །།
